Wilhelm Joliet
Die Geschichte der Fliese
op tegeldecors van de Harlinger tegelbakkerijen Tjallingii en Van
Hulst
„De geschiedenis van Villeroy & Boch in Lotharingen gaat terug tot 1748.Voor
ons is het jaar 1869 van belang als de tegelfabriek in Mettlach in gebruik
wordt genomen. Van de machinaal aangebrachte decors op geperste tegels zijn
tegelkaarten met decors bewaard gebleven. Er zijn tenminste elf sponsen van
Tjallingii (Harlingen) in het Fries Museum te Leeuwarden waarop de naam
Villeroy & Boch staat geschreven. Enkele van deze Villeroy & Bochdecors
hebben in het modellenboek van Tjallingii van ca. 1890 de nummers 312, 313,
314, 318, 320, 321, 322. In de catalogus van Tjallingii van ca. 1900 is
daarvan alleen nr. 321 opgenomen. In dit boek is onder andere A.01.20.38
daarvan een voorbeeld. In de genoemde verzameling bevindt zich een stukje
van een modellenblad met decors die eerst door Tjallingii zijn gemaakt en
later door Van Hulst, beide te Harlingen. Het betreft de decors met een
boeket (A.05.06.04.05 en de bijbehorende randen A.14.02.06).“
Jan Pluis in DNT, p. 73 en 74.
Tegelbakkerij Zoutsloot, 1668-1910 (Tjallingii 1781-1910)
Tegelbakkerij Kerkbuurt/ Buiten de Kerkpoort, 1634-1933
(Jan Van Hulst en familie 1849-1933)
Afkortingen:
V&B
= Villeroy & Boch Mettlach, Musterblätter von 1886
(Werksarchiv Mettlach)
HST
= Harlingen, Sponsen Tjallingii, (Fries Museum
Leeuwarden)
HMT2
= Harlingen, Modellenboek Tjallingii, ca. 1897
(Part. Coll.)
HMH2
= Harlingen Modellenboek Van Hulst, ca. 1895 (Part.
coll.)
DNT
= Jan Pluis,
De
Nederlandse Tegel Decors en benamingen 1570-1930,
Leiden 2013
V & B
HST / HMT2 / HMH2
DNT
Musterblatt 2, No 19
HMT2, Pl. 7, 310a
HMT2, Pl. 7, 310b
A.14.03.08 (Bijpassende randhoek A.15.02.72)
Musterblatt 5, No 53
HMT2, Pl. 25, 314
A.01.28.14
Musterblatt 5a, No 51
HST, Villeroy & Boch
Niet bij HMT2 en HMH2
Niet bij DNT
Musterblatt 7,
No 41
Niet bij HMT2 en HMH2
A.01.10.14
Musterblatt 8a, No 71
HMT2, Pl. 39, 318
A.01.11.61
Musterblatt 10, No 70a und No
69a
Niet bij HMT2 en HMH2
HMT2, Pl. 18, 339
A.14.03.83
A.01.10.14
HST, A Hoek bij de rand
Villeroy & Boch
HMT2, Pl. 25, 313b
HST, A Villeroy & Boch
HMT2, Pl. 25, 313a
Musterblatt 10a, No 91 und No 92
HST, A Villeroy & Boch
HMT2, Pl. 26, 312
HMH2, Pl. 16, 841
A.01.20.38
Niet bij HMT2 en HMH2
A.01.03.22
Musterblatt 11a, No 311
HMT2 Pl. 4, 241
HMH2 Pl. 16, 693
A.01.20.36 Bilderdijkskruis
Musterblatt 13, No 75
Niet bij HMT2 en HMH2
A.01.10.31
HST, Villeroy & Boch
HMT2, Pl. 38, 322
A.14.02.05
Musterblatt 18, No 62
HST,
Villeroy & Boch No. 320
HMT2, Pl. 38, 320
A.14.03.52
Musterblatt 18a, No 63
HST, Villeroy & Boch
HMT2, Pl. 22, No 321
A.01.11.94
Musterblatt 27a, No 126
Niet bij HMT2 en HMH2
A.01.02.30
Opschrift van het etiketje: ‚Harlingen Nov. 1899. Van S. Tjallingii
aan Gebr. Tichelaar. No 592.‘ Decorregistratie
(Bedrijfscollectie Tichelaar, Ottema-Kingma Stichting, Leeuwarden)
A.01.21.11 Bladkruis
Gedeelte van een catalogus van Villeroy & Boch Mettlach met de
decors 429, 428 en 428a.
Een sluitstuk van een rand overeenkomstig het decor 429 en twee
tegels overeenkomstig de decors 428 en 428a..
A.14.02.06
A.05.06.04
A.05.06.05
Literatuur
Jan
Pluis, De Nederlandse Tegel Decors en
benamingen 1570-1930,
derde, herziene en vermeerde druk, Primavera Pers, Leiden 2013.
Jan
Pluis, Wisselwerking van decors van
verschillende fabrikanten, in: Tegel 38/2010, 34-43, 29 afb.
Jan
Pluis, Het decor ‘Marmer met lelie‘,
in: Tegel 44/2016, 41, 2 afb.
Dankzegging
Jan
Pluis will ik bedanken voor zijn hulp bij het opstellen van het bericht.
Ik
dank mijn zoon Norbert voor redactie en publicatie.
A.15.02.72
(Bijpassende rand A.14.03.08)
A.15.01.74
A.14.02.04
Musterblatt
17, No 36
Musterblatt
28, No 248
HMH2,
Pl. 13, 703
HMH2,
ca. 1910
